Dữ liệu ROIC, lãi suất và câu chuyện đầu tư

Chỉ số lãi trên vốn đầu tư (ROIC) trên TTCKVN trong 4 năm qua chỉ ra rằng, các DNNY sẽ chỉ tạo ra giá trị cho cổ đông nếu mặt bằng lãi suất về dưới 14%. Và như vậy, suy rộng ra lãi suất cho vay các doanh nghiệp nên giảm về tối thiểu 14% để các doanh nghiệp có thể phát triển bền vững. Ở góc độ quan điểm đầu tư dài hạn, nếu tình hình không được cải thiện thì tốt hơn hết là đem tiền đi gửi ngân hàng với lãi suất thỏa thuận 17-18% với rủi ro thấp thay vì góp vốn cho các doanh nghiệp không có khả năng tạo ra ROIC cao hơn con số này.

Đã có nhiều bài báo và nhận định cho rằng lãi suất phải giảm tuy nhiên mức giảm là bao nhiêu thì doanh nghiệp sẽ “chịu đựng” được. Chúng tôi đã tiếp cận vấn đề này từ góc độ hiệu quả đầu tư dựa trên chỉ số ROIC trên phần mềm StoxPro mà quý khách hàng đang dùng. Trong bối cảnh lãi suất cho vay tín dụng đang ở mặt bằng cao xung quanh 20%. Dữ liệu cho thấy rằng DNNY sẽ không thể tạo ra giá trị cho cổ đông chúng ta nếu tiếp tục duy trì mức lãi vay này. Xem biểu đồ phía sau và file dữ liệu đính kèm.

Một phát hiện đáng chu ý nữa là các DNNY có ROIC cao và mô hình kinh doanh hấp dẫn, ví dụ như VNM có ROIC 49% trong năm 2010, thì vẫn luôn luôn là những cổ phiếu hấp dẫn. Dù cho trong bất kỳ hoản cảnh thị trường nào. Có thể cũng vì lý do này cùng với một mô hình kinh doanh an toàn và bền vững và kết quả lợi nhuận quý 1/2011 ấn tượng như VNM tiếp tục khẳng định “voi phi nước đại”. VNM đang được đăng ký mua gấp 6 lần số cổ phiếu được chào phát hành riêng lẻ bởi các tổ chức nước ngoài (theo VCSC) và giá dự mua dự kiến có thể lên đến 150 ngàn đồng/cp – cao hơn 50% giá giao dịch trên thị trường hiện tại.

Một số ghi nhận khác từ file dữ liệu:

· ROIC trung bình trong 4 năm qua của hơn 655 doanh nghiệp niêm yết vào khoảng 13.8%. Mức lãi suất mà doanh nghiệp sẽ chỉ chịu đựng được (về dài hạn) sẽ phải nằm dưới mức lợi nhuận trên vốn đầu tư của doanh nghiệp (ROIC), tức là nhỏ hơn 14%. Do đó theo chúng tôi, đây là một ngụ ý chính sách tốt. Tuy nhiên giảm mặt bằng lãi suất với mức CPI cao hiện nay là câu chuyện “con gà – quả trứng”.

· Có khoảng 30% các DNNY có ROIC bình quân 4 năm từ 2007-2010 cao hơn 18% trong năm 2010 và 30% có ROIC thấp hơn 10%.

· ROIC của ngành hóa chất là lớn nhất đạt 26,8% năm 2010 trong đó có DPM. Sau đó đến thực phẩm và đồ uống (20%) – trong đó có VNM.

· Top 5 cổ phiếu có ROIC cao nhất bao gồm: KTB (92%), NNC (84%), NTL(83%), NET (68%) và D11 (67%). Tuy nhiên các cổ phiếu này chưa được chú ý do mô hình kinh doanh không có tính bền vững cao hoặc quy mô vốn hóa doanh nghiệp quá nhỏ.

· Trong Top 20 cổ phiếu có mức vốn hóa lớn nhất thì có ROIC bình quân trên 17%. Các doanh nghiệp có ROIC cao, ví dụ như VNM (49%), DPM (29,6%) và FPT (26,7%) sẽ là các cổ phiếu tiếp tục được lựa chọn bởi các nhà đầu tư tổ chức lớn. Đây là một ngụ ý quan trọng cho các tổ chức có thể phân tích và tìm hiểu sâu hơn các cổ phiếu và doanh nghiệp có hiệu quả hoạt động cao.

· Ngoài ra, theo dữ liệu của StoxPlus, tỷ lệ đòn bảy tài chính trên TTCKVN hiện tại vào khoảng 1 lần (Vốn vay/Vốn chủ sỡ hữu). Chủ yếu ngành BĐS và Xây dựng có tỷ lệ cao còn lại các ngành khác hầu như đều ở mức thấp hơn 1x. Do đó, dữ liệu cũng cho thấy mức lãi suất cao sẽ chủ yếu sẽ tác động đến các DN BĐS, đặc biệt là các đơn vị đã vay và đang thi công.

Cơ bản về chỉ số ROIC

Chỉ số thu nhập trên vốn đầu tư (ROIC hay Return on Invested Capital) được dùng để đánh giá khả năng tạo ra lợi nhuận từ một đồng vốn đầu tư (bất kể là vốn của cổ đông hay vốn vay) của một doanh nghiệp. ROIC được tính bằng cách lấy Lợi nhuận trước chi phí lãi vay và thuế (EBIT) chia cho vốn đầu tư (bao gồm: vốn chủ sở hữu, vốn vay ngắn hạn và vốn vay dài hạn).

Công thức tính: ROIC = EBIT/Tổng vốn đầu tư

Điểm hay của ROIC là không quan tâm đến cơ cấu vốn của doanh nghiệp. Điều này cực kỳ hay khi mà các doanh nghiệp chưa thực sự chú trọng đến hiệu quả từ một cơ cấu vốn tối ưu và thực tế thì chính sách tài chính tiền tệ đã làm thay đổi hành vi huy động vốn của các doanh nghiệp.

Nguồn: Stoxplus